una sa lahat ano nga ba ang panitikang mediterranean, kanilang kultura, paniniwala at kaugalian?
Napakarami at iba’t iba ang paniniwala at kultura ng mga bansa sa Mediterranean. Ito ay dahil sa kadahilanang magkaiba ang naging pinagdaanan at prinsipyo ng bawat lugar. Ang mga taga- Mediterranean ay naniniwalang sila ang humubog at nagpabago ng lahat ng uri ng panitikan sa buong mundo dahil sila ang nakatuklas ng sistema ng pagsusulat. Pinaniniwalaang sa kanila nagmula ang maraming akda sa mitolohiya, epiko, nobela at iba pang panitikan. Sa panitikang Mediterranean nakabatay ang halos lahat ng modernong panitikan ng mga bansa sa ngayon. Nagiging tanyag ang pagiging pagkamalikhain at mahusay nito sa lahat ng bagay. Kabilang sa kanilang natuklasan ay ang sistematikong paraan ng pagsusulat, ang cuneiform.Ilan sa mga tanyag na kaugalian ng mga taga Mediterranean ay ang pagiging malikhain at mahusay nito sa paggawa ng iba’t ibang bagay. Nakaugalian na nilang makiusyoso sa mga bagay-bagay para makagawa ng bago mula sa luma. Kabilang sa kanilang natuklasan ay ang sistematikong paraan ng pagsusulat, ang cuneiform.Ang mga nakasulat na salita ay nagbago at hugis ang kasaysayan ng mga Sinaunang Mediterranean bilang kasaysayan ay nagbago at hugis nito. Wika ay nagsimula sa mga malalayong ebolusyon ng tao. Ang unang salita na nakasulat down ay simple, na nagbubuhat sa cave art. Ang mga larawang ito ay naging mas advance at kaya ng conveying mas kumplikadong kahulugan. Sa kalakalan at pananakop, mga alphabets kumalat at ipinagsama sa form ang makikilala sistema ng mga sinaunang Mediterranean.
ano ang pagkakaiba nito sa ating kulturang pilipino?
ang ating panitikan pilipino ay nagsasabi o nagpapahayag ng mga kaisipan, mga damdamin, mga karanasan, hangarin at diwa ng mga tao. At ito rin ang pinakapayak na paglalarawan lalo na sa pagsulat ng tuwiran o tuluyan at patula. Nagsasalaysay din ito sa pamahalaan, lipunan at mga pananampatalaya at mga karanasang may kaugnay ng iba’t ibang uri ng damdamin tulad ng pag-ibig, kaligayahan, kalungkutan, pag-asa, pagkapoot, paghihiganti, pagkasuklam, sindak at pangamba.Philippine panitikan ay ang panitikan na nauugnay sa Pilipinas at kabilang sa mga alamat ng prehistory, at ang kolonyal legacy ng Pilipinas. Pre-Hispanic Philippine literatura ay talagang epics lumipas mula sa henerasyon sa henerasyon na orihinal sa pamamagitan ng oral na tradisyon. Gayunman, mayayamang pamilya, lalo na sa Mindanao ay magagawang upang panatilihin transcribed kopya ng mga epics ng pamilya gamit na pinagnunuan. Isa tulad epic ang Darangen, epic ng Maranao ng Lake Lanao. Karamihan sa mga epics ay kilala sa panahon ng panahon ng Espanyol.
| tumutukoy sa mga kwenotng base sa isang kulturang pinaghanguan ng kwento o tula. |
Samantala, ang mediterranean ay naka batay sa mgahalos lahat ng modernong panitikan ng mga bansa sa ngayon. iba rin ang kanilang pamumuhay at mga kaugalian kaysa sa ating mga pilipino.
Ang pagkakatulad ng mediterranean at pilipino
Ang pagsalin-salin , kasulatan ay ginagamit upang ihatid ang mga mensahe sa mga malalaking numero ng mga tao o upang magbigay ng impormasyon sa isang malayong party.Ang kaugalian, pagkamahusay at pagka malikhain ay nagbukas ng pinto para sa mga Pilipino na gumawa at mag-imbento ng mga ibat-ibang bagay na makapagpapagaan ng kanilang mga gawain. Mas nalinang ang talento ng mga Pilipino sa pagsulat hanggang sa paggawa nito ng eskrip na pangtelebisyon.
Mga halimbawa ng panitikang mediterranean
A. (Mitolohiya mula sa Rome – Italy ) –Ang mga kuwentong ito ay itinuring ng mga Sinaunang Romano na nangyari sa kasaysayan kahit naglalaman ng mga elementong mahimala at supernatural. Halimbawa : Cupid at psyche
B. (Sanaysay – Greece) –ay isang piraso ng sulatin na kadalasang naglalaman ng punto de vista (pananaw) ng may katha. Ang mga sanaysay ay maaaring magkaroon ng mgaelement ng pagpuna, opinyon, impormasyon, obserbasyon, kuru-kuro, pang-araw-araw na pangyayari, ala-ala ng nakaraan at pagmumuni-muni ng isang tao.Halimbawa: Alegorya ng Yungib
C.(Parabula – syria) –Isang maikling kuwentong may aral na kalimitang hinahango mula sa Bibliya.Isa itong maikling salaysay na maaaring nasa anyong patula o prosa na malimit nangangaral o nagpapayo hinggil sa isang pangyayari, na kadalasang isinasalarawan ang isang moral o relihiyosong aral. Taliwas sa pabula, ang parabula ay walang inilalahok na tauhang hayop, halaman, bagay, puwersa sa kalikasan na pawang kumikilos at nagsasalita gaya ng tao. Isang katangian nito ang pagiging isang kuwentong naglalahad o nagpapakita ng kung paanong katulad ng isang bagay ang iba pang bagay. Karamihan sa mga talinghagang nasa Bibliya ay mga kuwentong sinabi ni Hesus, na nagtuturo ng kung ano ang katangian ng Kaharian ng Diyos. Halimbawa: Ang Tusong Katiwala
D.(Maikling Kuwento mula sa France) – isang maigsing salaysay hinggil sa isang mahalagang pangyayaring kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang. Isa itong masining na anyong panitikan. Tulad ng nobela at dula, isa rin itong paggagad ng realidad, kung ginagagad ang isang momento lamang o iyong isangmadulang pangyayaring naganap sa buhay ng pangunahing tauhan. Si Edgar Allan Poe ang tinuturing na “Ama ng Maikling Kuwento. Halimbawa: Ang Kuwintas
E. (Nobela Mula Sa France)- Mahabang makathang pampanitikan na naglalahad ng mga pangyayari na pinaghahabi sa isang mahusay na pagbabalangkas na ang pinakapangunahing sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at ng hangarin ng katunggali sa kabila -isang makasining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring magkasunod at magkakaugnay. Ang mga pangyayaring ito ay may kanya-kanyang tungkuling ginagampanan sa pagbuo ng isang matibay at kawili-wiling balangkas na siyang pinakabuod ng nobela. Halimbawa : Buod ng Ang kuba ng Notre Dame
F. (Tula mula sa Egypt) – ang paggamit ng tula sa pagpapagaling ng mga mayroong karamdaman. Gayunman, tila kakatwa ang pamamaraan ng paggamit ng mga Ehipsiyo sa tula, noong ika-apat na milenyo bago ang karaniwang panahon (before common era), sa paggamot ng mga karamdamanng paggamit ng tula sa pagpapagaling ng mga mayroong karamdaman. Gayunman, tila kakatwa ang pamamaraan ng paggamit ng mga Ehipsiyo sa tula, noong ika-apat na milenyo bago ang karaniwang panahon (before common era), sa paggamot ng mga karamdaman. Halimbawa: Ang Tinig ng Ligaw na Gansa
G. (Epiko mula sa Iraq) – ay mahabang salaysay na patula. Ito ay karaniwang inaawit o binibigkas. Ang epiko ay madalas na patungkol sa mahiwagang pangyayari o kabayanihang kinapapalooban ng mga paniniwala, mga kaugalian, at mga huwaran sa buhay ng mga sinaunang mamamayan ng isang bayan. Ang salaysay ay umiikot sa kabayanihan ng pangunahing tauhan. Ang kwento ay hango kung minsan sa mga karaniwang pangyayari ngunit ang mga tauhan ay kadalasang hango sa mga hindi pangkaraniwang nilalang na mayroong pambihirang katangian. Halimbawa:Epiko ni Gilgamaesh
Filipino 